Ultrafijne deeltjes (UFP's)
Deze pagina is uw toegangspoort tot inzicht in en betrokkenheid bij onze voortdurende inspanning om luchtvervuiling in de haven van Rotterdam te monitoren, specifiek gericht op stikstofdioxide (NO₂). Hier vindt u een uitgebreid overzicht van de huidige status van ons project en hoe u erbij betrokken kunt raken.
Bekijk foto's en video's van onze veldactiviteiten, leer wat stikstofdioxide (NO₂) is en hoe het de gezondheid en het milieu beïnvloedt, en duik in onze trainingsmaterialen en meetresultaten. We bieden ook toegang tot ruwe gegevens die tijdens onze meetcampagnes zijn verzameld, zodat iedereen onze bevindingen kan onderzoeken en analyseren.
Geïnteresseerd om mee te doen? Gebruik ons registratieformulier om deel uit te maken van ons citizen science team. Bekijk voor meer duidelijkheid onze FAQ-sectie voor antwoorden op veelgestelde vragen.
Of je nu een bezorgde bewoner, onderzoeker, beleidsmaker of havenprofessional bent, deze pagina is ontworpen om je te helpen het probleem te begrijpen, de gegevens te bekijken en deel uit te maken van de oplossing.
Inhoudsopgave
Onderzoeksprogramma voor monitoring van verontreiniging door stikstofdioxide (NO₂)
Overzicht
Dit project is een gemeenschapsinitiatief voor het monitoren van luchtvervuiling dat zich richt op stikstofdioxide (NO2) in het Rotterdamse havengebied. Ons doel is om bewoners in staat te stellen om wetenschappelijk onderbouwde gegevens te verzamelen die niet alleen een aanvulling vormen op de officiële meetnetwerken, maar deze ook overstijgen door gevoelige locaties zoals ziekenhuizen, scholen en bejaardentehuizen op te nemen.
Het project integreert realtime gegevens over de nabijheid van schepen met AIS-gegevens om de interpretatie van havengerelateerde vervuiling te verbeteren. Dit initiatief zal bijdragen aan de transformatie van de haven van Rotterdam in een levend laboratorium voor participatieve milieuwetenschap en innovatie.
Projectdoelen
1. Werven en trainen van 15 burgerwetenschappers om tweewekelijks NO2 monsters te nemen op 12 strategisch gekozen locaties.
2. Verzamel vervuilingsgegevens op locaties waar traditionele netwerken niet actief zijn, met name in de buurt van gezondheidsgevoelige voorzieningen.
3. 3. Kruisvalidatie van door burgers verzamelde gegevens met bestaande, door de overheid beheerde meetstations voor stikstofdioxide (NO₂) (LML / RIVM).
4. Vervuilingspieken opsporen en in verband brengen met scheepsverkeer in de buurt met behulp van geofencing en AIS-gegevens.
5. Lokaal gezondheids- en milieubeleid informeren door het publiceren van onze open source gegevens en visualisaties.
6. Communiceer meetresultaten aan het publiek door middel van aansprekende visualisaties en workshops voor de gemeenschap.
7. Richt de haven van Rotterdam in als een levend laboratorium dat experimenten en samenwerking tussen gemeenschappen, academische partners en overheden ondersteunt.
Studiegebied en meetlocaties
Het project omvat 12 kernmonitoringlocaties in het hele havengebied van Rotterdam, strategisch gekozen om beide zijden van de Nieuwe Maas te bestrijken en een mix van officiële meetstations en gevoelige locaties zoals scholen, ziekenhuizen en bejaardentehuizen.
Lijst met meetlocaties:
Ten noorden van Nieuwe Maas -
1. Hoek van Holland (LML station)
2. Maassluis-Kwartellaan (LML station)
3. Kraamkliniek Vlaardingen
4. Schiedam-A. Arienstraat (LML station)
6. Rotterdam-Schiedamsevest (LML station)
7. Rotterdam-Blauwestad
Ten zuiden van Nieuwe Maas -
8. Rotterdam-Cruise Terminal
9. Pernis Basisschool
10. Rotterdam-Hoogvliet (LML station)
11. Bejaardentehuis Rozenburg
12. Maasvlakte (LML-station)
Strategie voor locatieselectie
Brongerichte sites
Deze locaties zijn gekozen omwille van hun nabijheid tot bekende vervuilingsbronnen, zoals scheepvaartroutes, containerterminals, brandstofopslagfaciliteiten en industriële installaties in de haven. De monitoring is hier gericht op het kwantificeren van de uitstoot van ultrafijne deeltjes (UFP) op of in de buurt van hun plaats van herkomst, waarbij gegevens worden verstrekt over piekconcentraties en ondersteuning wordt geboden voor verantwoordingsplicht en beleidsinterventies gericht op emissiebronnen.
Sites gericht op gezondheid
Deze locaties zijn geselecteerd op basis van waar mensen wonen, werken, leren en vrije tijd doorbrengen, met name in buurten met kwetsbare bevolkingsgroepen zoals kinderen, ouderen of mensen met ademhalingsproblemen. Het doel is om de werkelijke blootstelling van mensen aan vervuiling door UFP's te beoordelen en de potentiële gevolgen voor de volksgezondheid te benadrukken, vooral in gemeenschappen die mogelijk al een onevenredige milieubelasting dragen.
Foto galerij stikstofdioxide (NO₂)
Een visuele showcase van onze activiteiten om vervuiling door ultrafijne deeltjes te monitoren, onze apparatuur en onze inspanningen om de gemeenschap hierbij te betrekken.
Vrijwilligers Registratie Formulier
Ons burgerwetenschapsprogramma betrekt leden van de gemeenschap bij het verzamelen en analyseren van vervuilingsgegevens. Door deze gezamenlijke aanpak kunnen we uitgebreidere gegevens verzamelen over een groter geografisch gebied en tegelijkertijd het bewustzijn over lokale luchtkwaliteitsproblemen vergroten.
Deelnemers krijgen training over de juiste meettechnieken, het gebruik van apparatuur en protocollen voor het verzamelen van gegevens. De gegevens die ze verzamelen worden geïntegreerd in ons bredere initiatief om de vervuiling in kaart te brengen, wat waardevolle inzichten oplevert in ruimtelijke en temporele patronen van luchtvervuiling in onze gemeenschap.
Stikstofdioxide (NO₂)
Overzicht Stikstofdioxide (NO₂) Luchtverontreiniging
Stikstofdioxide (NO₂) is een schadelijke luchtvervuiler die voornamelijk wordt geproduceerd door voertuigemissies en industriële processen. Het draagt bij aan de vorming van smog en zure regen en kan ademhalingsproblemen veroorzaken. Ons monitoringsprogramma houdt de NO2-niveaus bij op verschillende locaties in het Rotterdamse havengebied.
Het project integreert onze NO2-monitoring met historische gegevens van bestaande Palmes-buismonitoringnetwerken (luchmeetnet.nl), wat een waardevolle langetermijnachtergronddataset oplevert voor een uitgebreide analyse.
Belangrijkste NO₂-emissiebronnen in de haven van Rotterdam
1. Industriële verbranding: Raffinaderijen, elektriciteitscentrales en chemische fabrieken stoten NOx uit via hoge schoorstenen.
2. Zwaar transport: Vrachtwagens die terminals bedienen dragen aanzienlijk bij aan NO2 op leefniveau.
3. Havenlogistiek: Dieselaangedreven apparatuur zoals terminaltrekkers en containerhandlers
4. Zeeschepen: Bijdragen aan lokale NO2, vooral wanneer ze aangemeerd liggen en hulpmotoren draaien
In tegenstelling tot UFP's is NO₂ wijdverspreider en persistenter in het milieu, daarom gebruiken we een andere monitoringaanpak met diffusiebuisjes die over langere perioden (2 weken) bemonsteren.
Methodologie Stikstofdioxide (NO₂)
1. Apparatuur selecteren
We gebruiken Palmes-type diffusiebuisjes voor passieve bemonstering van NO₂. Met deze eenvoudige, kosteneffectieve apparaten kunnen we monsternemers op alle 12 meetlocaties tegelijk inzetten.
2. Bemonsteringsfrequentie
Diffusiebuisjes worden elke 2 weken vervangen, waardoor NO₂-concentratiegegevens over een langere periode worden verkregen.
3. Kwaliteitscontrole
We nemen een blanco buisje per batch op en dupliceren buizen op 10% van de locaties om de kwaliteit van de gegevens te garanderen en mogelijke problemen met de bemonstering of analyse te identificeren.
4. Laboratoriumanalyse
Na de blootstellingsperiode van twee weken worden de buisjes verzameld en naar een gecertificeerd laboratorium gestuurd voor analyse van de NO₂-concentratie met behulp van standaard analysemethoden.
5. Kruisproef
We valideren onze NO₂-metingen met gegevens van officiële LML-stations (6 van onze 12 locaties bevinden zich op dezelfde locatie als LML-stations) om de nauwkeurigheid te garanderen en onze resultaten te kalibreren.
6. Correlatie vaartuigactiviteit
NO₂-gegevens worden geanalyseerd samen met de scheepsvolginformatie om mogelijke verbanden te identificeren tussen scheepvaartactiviteit en stikstofdioxideniveaus in aan de haven grenzende gebieden.
Resultaten Stikstofdioxide (NO₂)
Ons NO₂-monitoringsprogramma genereert waardevolle gegevens over stikstofdioxideconcentraties en -patronen in het Rotterdamse havengebied. Aangezien dit een doorlopend project is, zullen de resultaten worden bijgewerkt wanneer nieuwe gegevens beschikbaar komen.
De eerste resultaten zullen in dit hoofdstuk worden geïnterpreteerd en toegelicht naarmate we de gegevens verzamelen en verwerken.
Gegevens Stikstofdioxide (NO₂)
Toegang tot onze ruwe stikstofdioxide (NO₂) meetgegevens van het Port of Rotterdam monitoringproject. Volgens de Agile-ontwikkelprincipes bieden we directe toegang tot onze Google Drive-repository waar alle NO₂ monitoringgegevens worden systematisch op datum georganiseerd.
Hoe onze NO₂-gegevens zijn georganiseerd
Alle gegevens worden opgeslagen in een gestructureerd mappensysteem:
- Hoofdmap: GEEN₂ Gegevens
- Jaar-maand mappen: Genoemd in JJJJ.MM formaat (bijv. 2025.01 voor januari 2025)
- CSV-bestanden: Genoemd naar datumbereik en sitenummer (bijv. 20250501-20250514_site01 voor de eerste twee weken van mei 2025 op locatie 1)
Elk CSV-bestand bevat:
- Informatie over datumbereik voor de controleperiode van twee weken
- Locatiespecifieke gegevens inclusief precieze locatiecoördinaten en locatiekenmerken
- GEEN₂ concentratiewaarden gemeten met passieve diffusiebuisjes
- Indicatoren voor kwaliteitscontrole inclusief blanco- en duplo-metingen
- Meteorologische omstandigheden gemiddeld over de bewakingsperiode
Met 12 meetlocaties en tweewekelijkse bemonstering bevat elke maand 24 gegevensbestanden die de volledige ruimtelijke en temporele dekking van onze NO₂ meetnetwerk. Deze aanpak voor het delen van gegevens volgt onze Agile SCRUM ontwikkelingsprincipes en biedt transparante toegang tot de ruwe meetgegevens terwijl we iteratief meer geavanceerde tools voor gegevensvisualisatie en -analyse ontwikkelen.
Werken met de NO₂-gegevens
Je kunt afzonderlijke CSV-bestanden of hele jaar-maand mappen downloaden van Google Drive om lokaal met de gegevens te werken. Voor de beste resultaten:
- Elk bestand vertegenwoordigt een volledige bemonsteringsperiode van twee weken (bijv. 1-14 mei 2025) voor een specifieke meetlocatie.
- Gebruik spreadsheetsoftware zoals Excel of Google Sheets voor basisanalyse en visualisatie
- Combineer voor temporele trendanalyse meerdere datumreeksen van dezelfde locatie met behulp van R of Python
- Combineer voor ruimtelijke analyse de gegevens van alle 12 locaties voor dezelfde tijdsperiode en importeer ze in GIS-software.
- Onze gegevens vergelijken met de wettelijke grenswaarden van de EU (40 µg/m³) en de richtlijnen van de WHO (10 µg/m³) om de status van de luchtkwaliteit te beoordelen.
Trainingsmateriaal UFP
Krijg toegang tot onze uitgebreide trainingsmaterialen voor het monitoren van ultrafijne deeltjes in het Rotterdamse havengebied. Deze materialen zijn ontworpen voor burgerwetenschappers, studenten en iedereen die geïnteresseerd is in het monitoren van luchtkwaliteit.
Trainingsmateriaal UFP
Krijg toegang tot onze uitgebreide videotrainingen voor het monitoren van ultrafijne deeltjes in het Rotterdamse havengebied. Deze collectie behandelt essentiële kennis en technieken voor burgerwetenschappers die deelnemen aan ons monitoringprogramma.
Afspeellijst
Documenten
Download en raadpleeg deze trainingsdocumenten voor ons monitoringprogramma voor ultrafijne deeltjes. Deze materialen omvatten instructiehandleidingen, naslagbladen en visuele hulpmiddelen.
NO2 Grenswaarden
Stikstofdioxide NO₂ FAQs
Wat is NO₂ en waar komt het vandaan in het havengebied?
Stikstofdioxide (NO₂) is een roodbruin gas met een scherpe, scherpe geur. In het Rotterdamse havengebied is het voornamelijk afkomstig van dieselmotoren (schepen, vrachtwagens, havenmachines), industriële verbrandingsprocessen (raffinaderijen, elektriciteitscentrales) en andere verbranding van fossiele brandstoffen. De hulpmotoren van schepen die worden gebruikt terwijl de schepen aangemeerd liggen en de hoofdmotoren tijdens aankomst en vertrek dragen in belangrijke mate bij aan de NO₂ vervuiling in aan de haven grenzende gebieden.
Hoe beïnvloedt NO₂ de gezondheid?
Blootstelling aan NO₂ kan de luchtwegen irriteren en luchtwegaandoeningen, vooral astma, verergeren. Kortdurende blootstelling aan hoge concentraties kan ontsteking van de luchtwegen veroorzaken, terwijl langdurige blootstelling kan bijdragen aan de ontwikkeling van aandoeningen van de luchtwegen en een verminderde longfunctie. Kinderen, ouderen en mensen met reeds bestaande aandoeningen aan de luchtwegen zijn extra kwetsbaar voor de gezondheidseffecten van NO₂. In havengemeenschappen kan de combinatie van NO₂ met andere verontreinigende stoffen kunnen deze gezondheidseffecten verergeren.
Hoe wordt NO₂ gemonitord in dit project?
Ons project maakt gebruik van Palmes-type diffusiebuisjes voor NO₂ monitoring. Deze eenvoudige, kosteneffectieve apparaten worden op alle 12 meetlocaties ingezet en elke twee weken vervangen. De buisjes verzamelen passief NO₂ uit de lucht, wat gegevens oplevert over de gemiddelde concentratie in de tijd. Na de blootstellingsperiode worden de buisjes naar een gecertificeerd laboratorium gestuurd voor analyse. Deze aanpak stelt ons in staat om een uitgebreid beeld te krijgen van de NO₂ distributie in het havengebied en veranderingen in de loop van de tijd bijhouden.
Wat zijn de wettelijke normen voor NO₂?
In de Europese Unie is de wettelijke grenswaarde voor NO₂ is een jaargemiddelde van 40 µg/m³. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft een strengere richtlijn van 10 µg/m³ jaargemiddelde, die het meest recente gezondheidsbewijs weerspiegelt. Ons monitoringsproject vergelijkt gemeten concentraties met zowel de EU-limiet als de WHO-richtlijn om context te bieden voor de mogelijke gevolgen voor de gezondheid van waargenomen NO₂ niveaus in de haven van Rotterdam.
Training Externe bronnen
Verken deze betrouwbare externe bronnen voor aanvullende informatie over ultrafijne deeltjes monitoring, onderzoek naar vervuiling en wetenschappelijke initiatieven voor de gemeenschap.
Wereldgezondheidsorganisatie - Gegevens over luchtverontreiniging
Krijg toegang tot wereldwijde richtlijnen voor luchtkwaliteit, onderzoek naar de invloed op de gezondheid en standaardmethodologieën voor het monitoren van zwevende deeltjes.
Europees Milieuagentschap - Luchtkwaliteitsportaal
Europese normen, meetnetwerken en tools voor gegevensvisualisatie om inzicht te krijgen in luchtverontreinigingspatronen.
Universiteit Utrecht - Instituut voor Risicobeoordelingswetenschappen
Academisch onderzoek naar ultrafijne deeltjes in stedelijke omgevingen, met studies die rechtstreeks verband houden met havenactiviteiten.
