Ultrafijne deeltjes (UFP's)
Deze pagina is uw toegangspoort tot inzicht in en betrokkenheid bij onze lopende e!ort om luchtvervuiling in de haven van Rotterdam te monitoren, specifiek gericht op ultrafijne deeltjes (UFP's). Hier vindt u een uitgebreid overzicht van de huidige status van ons project en hoe u erbij betrokken kunt raken.
Bekijk foto's en video's van onze veldactiviteiten, leer wat ultrafijne deeltjes zijn en hoe ze de gezondheid en het milieu beïnvloeden, en duik in onze trainingsmaterialen en meetresultaten. We bieden ook toegang tot ruwe gegevens die zijn verzameld tijdens onze meetcampagnes - GPS-tracks, deeltjesaantallen, scheepsactiviteit, windrichting en temperatuur - zodat iedereen onze bevindingen kan onderzoeken en analyseren.
Geïnteresseerd om mee te doen? Gebruik ons registratieformulier om deel uit te maken van ons citizen science team. Bekijk voor meer duidelijkheid onze FAQ-sectie voor antwoorden op veelgestelde vragen.
Of je nu een bezorgde bewoner, onderzoeker, beleidsmaker of havenprofessional bent, deze pagina is ontworpen om je te helpen het probleem te begrijpen, de gegevens te bekijken en deel uit te maken van de oplossing.
Inhoudsopgave
Onderzoeksprogramma naar de monitoring van ultrafijne deeltjes
Overzicht
Dit project is een gemeenschapsinitiatief voor het monitoren van luchtverontreiniging dat zich richt op ultrafijne deeltjes (UFP's) en stikstofdioxide (NO2) in de grote
Haven van Rotterdam. Ons doel is om bewoners in staat te stellen om wetenschappelijk robuuste gegevens te verzamelen die niet alleen een aanvulling vormen op officiële meetnetwerken, maar zelfs verder gaan door gevoelige locaties zoals ziekenhuizen, scholen en bejaardentehuizen op te nemen.
Het project integreert real-time gegevens over de nabijheid van schepen met behulp van de API van MarineTraffic om de interpretatie van havengerelateerde vervuiling te verbeteren. Dit initiatief zal bijdragen aan de transformatie van de haven van Rotterdam in een proeftuin voor participatieve milieuwetenschap en innovatie.
De ambitie om UFP-waarnemingen van hoge kwaliteit uit te voeren is bijzonder waardevol, omdat deze meting nog niet regelmatig wordt uitgevoerd in operationele luchtverontreinigingsnetwerken.
Projectdoelen
1. Werven en opleiden van 15 burgerwetenschappers om wekelijks UFP- en tweewekelijks NO2-bemonsteringen uit te voeren op 12 strategisch gekozen locaties.
2. Verzamel vervuilingsgegevens op locaties waar traditionele netwerken niet actief zijn, met name in de buurt van gezondheidsgevoelige voorzieningen.
3. 3. Kruisvalidatie van door burgers verzamelde gegevens met bestaande door de overheid beheerde UFP- en NO2-meetstations (LML / RIVM).
4. Vervuilingspieken traceren en koppelen aan scheepvaartverkeer in de buurt met behulp van geofencing en de API van MarineTraffic.
5. Lokaal gezondheids- en milieubeleid informeren door het publiceren van onze open source gegevens en visualisaties.
6. Communiceer meetresultaten aan het publiek door middel van aansprekende visualisaties en workshops voor de gemeenschap.
7. Richt de haven van Rotterdam in als een levend laboratorium dat experimenten en samenwerking tussen gemeenschappen, academische partners en overheden ondersteunt.
Studiegebied en meetlocaties
Het project omvat 12 kernmonitoringlocaties in het hele havengebied van Rotterdam, strategisch gekozen om beide zijden van de Nieuwe Maas te bestrijken en een mix van officiële meetstations en gevoelige locaties zoals scholen, ziekenhuizen en bejaardentehuizen.
Lijst met meetlocaties:
Strategie voor locatieselectie
Brongerichte sites
Deze locaties zijn gekozen omwille van hun nabijheid tot bekende vervuilingsbronnen, zoals scheepvaartroutes, containerterminals, brandstofopslagfaciliteiten en industriële installaties in de haven. De monitoring is hier gericht op het kwantificeren van de uitstoot van ultrafijne deeltjes (UFP) op of in de buurt van hun plaats van herkomst, waarbij gegevens worden verstrekt over piekconcentraties en ondersteuning wordt geboden voor verantwoordingsplicht en beleidsinterventies gericht op emissiebronnen.
Sites gericht op gezondheid
Deze locaties zijn geselecteerd op basis van waar mensen wonen, werken, leren en vrije tijd doorbrengen, met name in buurten met kwetsbare bevolkingsgroepen zoals kinderen, ouderen of mensen met ademhalingsproblemen. Het doel is om de werkelijke blootstelling van mensen aan vervuiling door UFP's te beoordelen en de potentiële gevolgen voor de volksgezondheid te benadrukken, vooral in gemeenschappen die mogelijk al een onevenredige milieubelasting dragen.
Fotogalerij ultrafijne deeltjes
Een visuele showcase van onze activiteiten om vervuiling door ultrafijne deeltjes te monitoren, onze apparatuur en onze inspanningen om de gemeenschap hierbij te betrekken.
Vrijwilligers Registratie Formulier
Ons burgerwetenschapsprogramma betrekt leden van de gemeenschap bij het verzamelen en analyseren van vervuilingsgegevens. Door deze gezamenlijke aanpak kunnen we uitgebreidere gegevens verzamelen over een groter geografisch gebied en tegelijkertijd het bewustzijn over lokale luchtkwaliteitsproblemen vergroten.
Deelnemers krijgen training over de juiste meettechnieken, het gebruik van apparatuur en protocollen voor het verzamelen van gegevens. De gegevens die ze verzamelen worden geïntegreerd in ons bredere initiatief om de vervuiling in kaart te brengen, wat waardevolle inzichten oplevert in ruimtelijke en temporele patronen van luchtvervuiling in onze gemeenschap.
Ultrafijne deeltjes
Overzicht UFP
Ultrafijne deeltjes (UFP's) zijn in de lucht zwevende deeltjes met een diameter kleiner dan 0,1 micrometer. In tegenstelling tot grotere zwevende deeltjes zijn UFP's niet gereguleerd, ondanks toenemend bewijs van hun invloed op de gezondheid. Ons project richt zich specifiek op deze deeltjes vanwege hun vermogen om diep in de longen door te dringen en mogelijk in de bloedsomloop terecht te komen.
De mogelijkheid om UFP-waarnemingen van hoge kwaliteit uit te voeren is vooral waardevol in het Rotterdamse havengebied, omdat deze metingen nog niet op regelmatige basis worden uitgevoerd in operationele luchtverontreinigingsnetwerken. UFP-metingen via dit project zijn meestal projectmatig en geen continue monitoring, in tegenstelling tot wat publiek beschikbaar is op LML/RIVM-datasites.
Belangrijkste UFP-emissiebronnen in de haven van Rotterdam
1. Dieselmotoren: Scheepsmotoren, vrachtwagens, sleepboten en havenmachines
2. Industrieel affakkelen en verbranding: Vooral tijdens opstarten en onderhoud bij raffinaderijen of chemische fabrieken
3. Niet voor de weg bestemde mobiele machines: Werkzaam in logistieke zones of op bouwterreinen
4. Dieselgeneratorsets: Generatorsets op diesel die vaak worden gebruikt op terminals, schepen of tijdelijke industriële activiteiten.
UFP's zijn sterk gelokaliseerd en van voorbijgaande aard, wat het belang rechtvaardigt van zowel de bemonstering op een vaste locatie als de bemonstering in de tijd, zoals gebruikt in dit project.
Methodologie UFP
Onze methodologie voor het monitoren van ultrafijne deeltjes combineert gevestigde wetenschappelijke protocollen met citizen science-benaderingen om uitgebreide gegevens te verzamelen over het hele havengebied van Rotterdam.
1. Apparatuur selecteren
We gebruiken P-Trak ultrafijne deeltjestellers die deeltjes tot 10 nanometer klein kunnen detecteren. Deze draagbare apparaten zijn geschikt voor zowel stationaire monitoring op vaste locaties als flexibele mobiele monitoring.
2. Bemonsteringsschema
Elke locatie wordt wekelijks bezocht met afwisselend 's ochtends (8-10 uur) en 's middags (4-6 uur) om de dagvariatie vast te leggen. Bij de cruiseterminal wordt de bemonstering afgestemd op het vertrek van het schip om de piekemissies van zowel de hulp- als de hoofdmotoren vast te leggen.
3. Duur van de bemonstering
Elke monitoring van ultrafijne deeltjes duurt ongeveer 15 minuten per locatie. Waar mogelijk worden gegevens verzameld met intervallen van 1 seconde om pieken van voorbijgaande aard op te vangen en een hoge temporele resolutie van vervuilingsgebeurtenissen te bieden.
4. Omgevingsmetagegevens
Tijdens elke bemonsteringssessie registreren we GPS-coördinaten (via MyTrack app), windrichting en -snelheid (via Windy.com of Windfinder), temperatuur en weersomstandigheden, en veldnotities over lokale omstandigheden zoals verkeer, schepen en bouwactiviteiten.
5. Volgen van scheepsactiviteiten
Met behulp van AIS-bronnen, zoals AISHub, OpenAIS, MarineTraffic API en geofencing, leggen we de activiteit van schepen vast binnen 500-1000 meter van elke meetlocatie. Dit omvat vaartuignamen, typen, afstand tot de meetlocatie, snelheid, koers en operationele status (aangemeerd of onderweg).
6. Kwaliteit
We vergelijken onze door burgers verzamelde gegevens met bestaande door de overheid beheerde UFP- en NO2-meetstations (LML / RIVM) en academische onderzoeksapparatuur om de kwaliteit en betrouwbaarheid van de gegevens te garanderen.
Resultaten UFP
Onze lopende monitoringe!orts leveren belangrijke bevindingen op over ultrafijne deeltjesconcentraties en -patronen in het Rotterdamse havengebied. Aangezien dit een door de gemeenschap geleid project is, zullen de resultaten regelmatig worden bijgewerkt als er nieuwe gegevens beschikbaar komen.
De eerste resultaten geven aan dat hulpmotoren van schepen, met name tijdens het aanmeren en vertrek...TBD. Industriële activiteiten en zware dieselvoertuigen vertonen ook...TBD.
Naarmate we doorgaan met het verzamelen van gegevens op onze 12 meetlocaties, zullen we deze resultaten bijwerken met uitgebreidere analyses van ruimtelijke en temporele patronen, correlatie met scheepsactiviteit en vergelijking met wettelijke normen en gezondheidsrichtlijnen.
Gegevens UFP
Toegang tot onze ruwe ultrafijne deeltjes meetgegevens van het Port of Rotterdam monitoring project. Volgens de Agile-ontwikkelprincipes bieden we directe toegang tot onze Google Drive-opslagplaats waar alle monitoringgegevens op datum zijn geordend.
Hoe onze gegevens zijn georganiseerd
Alle gegevens worden opgeslagen in een gestructureerde map:
- Hoofdmap: UFP-gegevens
- Datum mappen:
- Genoemd in het formaat DDMMJJ (bijv. 210525 voor 21 mei 2025)|
- Bestanden met ruwe gegevens: In elke datummap vind je de volledige set onbewerkte bestanden van de monitoring van die dag
Elke datummap bevat:
- CSV-gegevensbestanden van P-Trak ultrafijne deeltjesteller (met intervalmetingen van 1 seconde)
- GPX-trackbestanden van GPS-tracering met de MyTrack-app
- Weer screenshots met temperatuur en windcondities van Windy.com of Windfinder
- Vaartuigvolggegevens inclusief schermafbeeldingen van de MarineTraffic app en/of AIS-bestanden die de activiteit van schepen in de buurt documenteren
Opmerking over gegevenscorrelatie:
De P-Trak CSV gegevens kunnen worden gecorreleerd met GPS (GPX) locatiegegevens op basis van de tijdstempels in beide bestanden. Elke P-Trak meting bevat een tijdstempel dat overeenkomt met de GPS traceerpunten, zodat u verontreinigingsmetingen kunt koppelen aan specifieke locaties.
Deze aanpak voor het delen van gegevens volgt onze Agile SCRUM ontwikkelingsprincipes en biedt transparante toegang tot de ruwe monitoringgegevens terwijl we iteratief meer geavanceerde tools voor gegevensvisualisatie en -analyse ontwikkelen.
Werken met de gegevens
Je kunt afzonderlijke bestanden of hele datummappen downloaden van Google Drive om lokaal met de gegevens te werken. Voor de beste resultaten:
- Gebruik een CSV-lezer zoals Excel of Google Sheets om de P-Trak databestanden te openen
- GPX-bestanden kunnen worden bekeken in kaarttoepassingen zoals Google Earth of QGIS
- Om verontreinigingsgegevens ruimtelijk in kaart te brengen, voeg je de P-Trak en GPX-gegevens samen met behulp van de overeenkomende tijdstempels
- Voor geavanceerdere analyse kun je Python met pandas of R gebruiken voor gegevensverwerking.
Trainingsmateriaal UFP
Krijg toegang tot onze uitgebreide trainingsmaterialen voor het monitoren van ultrafijne deeltjes in het Rotterdamse havengebied. Deze materialen zijn ontworpen voor burgerwetenschappers, studenten en iedereen die geïnteresseerd is in het monitoren van luchtkwaliteit.
Trainingsmateriaal UFP
Krijg toegang tot onze uitgebreide videotrainingen voor het monitoren van ultrafijne deeltjes in het Rotterdamse havengebied. Deze collectie behandelt essentiële kennis en technieken voor burgerwetenschappers die deelnemen aan ons monitoringprogramma.
Afspeellijst
Documenten
Download en raadpleeg deze trainingsdocumenten voor ons monitoringprogramma voor ultrafijne deeltjes. Deze materialen omvatten instructiehandleidingen, naslagbladen en visuele hulpmiddelen.
Grenswaarden voor de luchtkwaliteit voor zwevende deeltjes
Continuüm van luchtverontreiniging
Veelgestelde vragen over ultrafijne deeltjes
Wat zijn ultrafijne deeltjes?
Ultrafijne deeltjes (UFP's) zijn minuscule deeltjes die in de lucht zweven met een diameter van minder dan 0,1 micrometer (100 nanometer). Ze worden voornamelijk geproduceerd door verbrandingsprocessen, waaronder de uitstoot van schepen, industriële activiteiten en dieselmotoren. Door hun extreem kleine afmetingen kunnen UFP's diep in de longen doordringen en mogelijk in de bloedsomloop terechtkomen, wat aanzienlijke gezondheidsrisico's met zich meebrengt. In tegenstelling tot grotere zwevende deeltjes (PM2.5 en PM10) worden UFP's momenteel niet gereguleerd door de meeste milieu-instanties.
Hoe meet je ultrafijne deeltjes?
We gebruiken P-Trak ultrafijne deeltjestellers die deeltjes kunnen detecteren die zo klein zijn als 10 nanometer. Deze apparaten zuigen luchtmonsters op en tellen het aantal aanwezige deeltjes. Ons monitoringprotocol omvat 15-minuten durende bemonsteringssessies op elke locatie, met gegevens die waar mogelijk met intervallen van 1 seconde worden opgenomen om pieken van voorbijgaande aard op te vangen. We registreren ook omgevingsgegevens zoals windrichting, temperatuur en activiteit van nabijgelegen schepen om de UFP-metingen te helpen interpreteren.
Waarom UFP's monitoren in de haven van Rotterdam?
De haven van Rotterdam is een van de grootste havens van Europa, met veel scheepvaartverkeer en industriële activiteiten die ultrafijne deeltjes uitstoten. Deze emissies kunnen zowel havenarbeiders als omwonenden treffen. Ons monitoringsproject heeft als doel om de ruimtelijke en temporele patronen van UFP-vervuiling in het havengebied beter te begrijpen, de belangrijkste bronnen te identificeren en gegevens te verschaffen voor beleid om de uitstoot te verminderen en de volksgezondheid te beschermen.
Hoe is het volgen van scheepsactiviteiten gerelateerd aan het monitoren van UFP?
Scheepsmotoren, vooral hulpmotoren die worden gebruikt terwijl ze aangemeerd liggen, zijn belangrijke bronnen van ultrafijne deeltjes in havengebieden. Door het volgen van scheepsactiviteiten (inclusief scheepstype, nabijheid en operationele status) tijdens onze controlesessies kunnen we beter begrijpen hoe scheepsactiviteiten bijdragen aan lokale luchtvervuiling. Deze informatie helpt bij het identificeren van specifieke emissiebronnen en kan dienen als informatie voor gerichte strategieën om de uitstoot te verminderen, zoals het implementeren van walstroom of het aanpassen van de dienstregeling van schepen.
Training Externe bronnen
Verken deze betrouwbare externe bronnen voor aanvullende informatie over ultrafijne deeltjes monitoring, onderzoek naar vervuiling en wetenschappelijke initiatieven voor de gemeenschap.
Wereldgezondheidsorganisatie - Gegevens over luchtverontreiniging
Krijg toegang tot wereldwijde richtlijnen voor luchtkwaliteit, onderzoek naar de invloed op de gezondheid en standaardmethodologieën voor het monitoren van zwevende deeltjes.
Europees Milieuagentschap - Luchtkwaliteitsportaal
Europese normen, meetnetwerken en tools voor gegevensvisualisatie om inzicht te krijgen in luchtverontreinigingspatronen.
Universiteit Utrecht - Instituut voor Risicobeoordelingswetenschappen
Academisch onderzoek naar ultrafijne deeltjes in stedelijke omgevingen, met studies die rechtstreeks verband houden met havenactiviteiten.
